Το κουβάρι των… μικρών Αλώσεων εκ των έσω όσο και απέξω έως την τελική Άλωση, την ιστορική αυλαία του 1453 ξετυλίγει σε μια σπάνια συνέντευξη του ο συγγραφέας Αναστάσιος Λαυρέντζος στον Alpha Radio. Ο ίδιος αναφέρεται στους ιστορικούς σταθμούς που έφεραν τελικά την διάλυση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους, και τονίζει γεγονότα που έκριναν την τύχη του «μεσαιωνικού ελληνισμού».
«Συχνά προσπερνάμε το συγκλονιστικό γεγονός της Άλωσης γιατί έχουμε περιοριστεί σε μια Ελλάδα μικρή, η Ελλάδα ήταν πολύ ευρύτερη από ότι νομίζουμε εμείς, η Βυζαντινή αυτοκρατορία ήταν το ελληνικό μεσαιωνικό κράτος. Μη ξεχνάμε ότι ο Ιουστινιανός τον 6ο αιώνα επέβαλε ότι όλοι οι νόμοι θα γράφονταν στα ελληνικά, αυτή είναι η απόδειξη ότι είχε έναν λαό που ομιλούσε ελληνικά και ήταν η επίσημη γλώσσα του κράτους, άσχετα αν η Βυζαντινή αυτοκρατορία ξεκίνησε ως Ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Επίσης το Βυζάντιο είναι ο μακροβιότερος κρατικός θεσμός στην ιστορία, επιβίωσε απέναντι σε δεκάδες λαούς από όλες τις κατευθύνσεις, από βορρά – νότο κτλ, από Πέρσες, Άραβες κτλ., που πολιόρκησαν επανειλημμένως την Κωνσταντινούπολη και τελικά υπέκυψε στους Οθωμανούς Τούρκους όχι επειδή αυτοί ήταν ιδιαίτερα ισχυροί αλλά γιατί είχε προηγηθεί μια περίοδος εσωτερικής παρακμής».
«Υπάρχουν 3-4 σημαντικά χρονικά ορόσημα στην πορεία προς την Άλωση, ξεκινάμε από το 1025 που πεθαίνει ο Βασίλειος Βουλγαροκτόνος που θεωρείται και ο πιο ισχυρός Βυζαντινός αυτοκράτορας. Κυβέρνησε 50 χρόνια και διεξήγαγε έναν σκληρό πόλεμο με τους Βούλγαρους, ακολούθησε μια κοινωνική πολιτική για τους μικροκαλλιεργητές, δημιούργησε σε σημερινή αναλογία έναν εθνικό στρατό, έναν στρατό μικροκαλλιεργητών και αυτή ήταν η ουσία της επιτυχίας του. Εξήλθε και νικητής από τους πολέμους που διεξήγαγε και να αφήσει και γεμάτα ταμεία και ένα πανίσχυρο κράτος. Δυστυχώς όταν πεθαίνει τα ηνία τα αναλαμβάνει αυτό που λέμε η παλατιανή αριστοκρατία, διάδοχος του ήταν ο Κωνσταντίνος που είχε τάση για πολυτελή ζωή, υπερφορολόγησε τον λαό για να χρηματοδοτήσει τις απολαύσεις του και αυτόν τον διαδέχτηκαν πολλοί έπειτα σε αυτό τον τρόπο διακυβέρνησης ο οποίος έδινε βάση πως θα διασπαθηθεί το χρήμα για να χρηματοδοτήσει τις απολαύσεις μίας άρχουσας τάξης στην Κωνσταντινούπολη, υποτίμησε και αδιαφόρησε για τους εξωτερικούς κινδύνους, υπονόμευσε τους στρατιωτικούς για ήτανε μία αντίπαλη κάστα, διέβρωσε ουσιαστικά της διοικητικές δομές της χώρας όπως ήταν κυρίως η θεματική οργάνωση, επικράτησε μία απόλυτη ευνοιοκρατία και αναξιοκρατία, ένα εμπόριο δημόσιων αξιωμάτων γιατί ολόκληρες περιοχές δίνονταν σε ημετέρους να τις εκμεταλλεύονται φορολογικά έναντι ενός χαμηλού αντιτίμου προς την κεντρική εξουσία, το κράτος δε λειτουργούσε ως οντότητα με συλλογικό σχέδιο αλλά ως τρόπαιο μίας κάστας που το λεηλατούσε».
«Μία χώρα είναι ισχυρή όταν έχει έναν λαό που είναι ισχυρός, όχι όταν έχει λίγα οργανωμένα συμφέροντα που το εκμεταλλεύονται. Αυτό οδήγησε σε μια γρήγορη παρακμή μόλις 50 ετών και από όταν πέθανε ο Βουλγαροκτόνος φτάσαμε στο 1071 και στην πρώτη σημαντική ήττα στο Μάτζικερτ όπου εκεί ηττήθηκε ο ρομαντικός αυτοκράτορας, ο Ρωμανός που αργότερα οι αντίπαλοι του τον τύφλωσαν όταν επέστρεψε στην Πόλη ηττημένος. Ακολούθησε μια προσπάθεια ανασυγκρότησης του κράτους κυρίως από την δυναστεία των Κομνηνών οι οποίοι είχαν να αντιμετωπίσουν και τις σταυροφορίες που είχαν ξεκινήσει. Δεν κατάφεραν να πάνε κόντρα στην εποχή τους γιατί παρότι αντιλαμβάνονταν την παρακμή συχνά οι λίγοι αυτοί άνθρωποι δε φτάνουν, απαιτείται ολόκληρη η χώρα να κάνει μία εσωτερική επανάσταση απέναντι στην παρακμή που την κατατρώει».
«Το δεύτερο ορόσημο ήταν η μάχη στο Μυριοκέφαλο το 1176, είναι ο Εμμανουήλ Κομνηνός, υπάρχει μια ήττα των Βυζαντινών και κατά μία έννοια κρίνεται η τύχη του μικρασιατικού οροπεδίου. Βεβαίως οριστικά κρίθηκε το 1922 γιατί ως τότε είχαμε πολλούς ελληνόφωνους πληθυσμούς εκεί. Η προσπάθεια των Κομνηνών να ανασυγκροτήσουν το κράτος δε πέτυχαν και ήρθαν ξανά οι αυλικοί κυρίως με τη δυναστεία των Αγγέλων οι οποίοι με τους ατυχείς χειρισμούς της έφερε τους σταυροφόρους στην Κωνσταντινούπολη και είχαμε την πρώτη και σημαντική Άλωση του 1204. Η Άλωση του 1204 ήταν πολύ σημαντική γιατί ήταν σε μία Κωνσταντινουπολη που σφίζει από ζωή και πλούτο, είναι η πρώτη αποικιοκρατική εξόρμηση των δυτικών δυνάμεων, οι οποίοι θα διαμοιράσουν την αυτοκρατορία και εκεί γεννιέται και η νεοελληνική συνείδηση σε μία αντιπαράθεση με τη λατινοκρατία, το οποίο έχει και πολιτική και θρησκευτική διάσταση. Ο ελληνισμός είναι η κυρίαρχη δύναμη στην ανατολική Μεσόγειο μέσα από το κρατικό μόρφωμα του Βυζαντίου και αυτό είναι το σημείο καμπής του 1204, το σημείο που ο ελληνισμός χάνει την κυριαρχία του στην Αν. Μεσόγειο. Θα ακολουθήσουν προσπάθειες ανασυγκρότησης, όπως από τον Ιωάννη Βατάτζη στην αυτοκρατορία της Τραπεζούντας ο οποίος είναι ιδιάζουσα περίπτωση γιατί εκεί έδειξε με χρηστή διοίκηση, με ανασυγκρότηση της οικονομίας, με θεσμούς αξιοκρατίας, έθεσε τις προϋποθέσεις για την ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης την οποία δεν μπόρεσε να την δει, έπαθε καρκίνο και την υλοποίησε ο πρώτος της δυναστείας των Παλαιολόγων, ο Παλαιολόγος ο Μιχαήλ ο 7ος το 1261».
«Από τότε υπήρξε ένας κατακλυσμός λαών που κατέβηκαν στα Βαλκάνια, οι Νορμανδοί από την δύση, οι Οθωμανοί που προωθούνταν, οι Οθωμανοί σε μεγάλο βαθμό είναι εξισλαμισμένοι Έλληνες της Μικρασίας και με μία σειρά από εμφυλίους φτάσαμε στην τελική πράξη του δράματος που είναι η Άλωση του 1453. Η Άλωση αυτή, είναι η πτώση της Κωνσταντινούπολης που είναι μία πτώση συμβόλων πια, η ισχύς της έχει καταλυθεί από καιρό, η Κωνσταντινούπολη είναι μια σκιά της παλιάς Κωνσταντινούπολης και για τον Κωνσταντίνο τον 11ο είμαστε τυχεροί που βρέθηκε ένας άνθρωπος με τέτοια ηθική ακεραιότητα για να κλείσει την ιστορική αυλαία, που προτίμησε να πέσει μαχόμενος, δίνοντας ουσιαστικά στις επόμενες γενιές των Ελλήνων την εντολή για αντίσταση και νομίζω ότι δεν θα είχε υπάρξει η επανάσταση του 1821 αν ο Παλαιολόγος είχε παραδοθεί. Κάποιοι άνθρωποι με τη θυσία τους και την ζωή τους δίνουν εντολή στους Έλληνες για να συνεχίσουν τους αγώνες».
