Οι παραπλανητικοί ισχυρισμοί στα τρόφιμα αποτελούν ένα διαρκώς αυξανόμενο φαινόμενο, καθώς οι εταιρείες επιδιώκουν να ξεχωρίσουν σε μια ιδιαίτερα ανταγωνιστική αγορά χρησιμοποιώντας εντυπωσιακές – αλλά συχνά ασαφείς ή ανακριβείς – διατυπώσεις στις συσκευασίες τους. Όροι όπως «ενίσχυση ανοσοποιητικού», «αποτοξίνωση», «λιποδιάλυση» ή «υπερτροφή» χρησιμοποιούνται συχνά χωρίς επαρκή επιστημονική τεκμηρίωση, δημιουργώντας στους καταναλωτές την ψευδαίσθηση ότι ένα προϊόν μπορεί να προσφέρει οφέλη υγείας που στην πραγματικότητα δεν αποδεικνύονται. Ως αποτέλεσμα, οι καταναλωτές κινδυνεύουν να παραπλανηθούν και να θεωρήσουν πιο υγιεινά προϊόντα που μπορεί να είναι πλούσια σε ζάχαρη, λιπαρά ή άλλα συστατικά που χρειάζονται προσοχή, γεγονός που καθιστά αναγκαία την αυστηρή εποπτεία και την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας.
Ο επιστημονικός συνεργάτης της Ένωσης Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας Παναγιώτης Καλόφωνος μίλησε στον Alpha Radio για την εφαρμογή BiteWatch και τον δείκτη περιεκτικότητας των προϊόντων nutri score που αναλύει την περιεκτικότητα των προϊόντων σε ζάκχαρα, πρόσθετα ή συνθετικά και τα βαθμολογεί αναλόγως.
«Όπως ξέρετε υπάρχουν δεκάδες πληροφορίες επάνω σε μία ετικέτα ενός προϊόντος για τις οποίες ο καταναλωτής δεν μπορεί να ξέρει τι είναι. Εκείνο που είναι σημαντικό είναι το να βάζουμε κάποιους βαθμούς για το τι περιεκτικότητα θρεπτικών ή ζαχαρώδων προϊόντων έχει μέσα το προϊόν. Εδώ το nutriscore βαθμολογεί το τι έχει το κάθε προιόν μέσα όπως το σκουρόχρωμο δημοφιλές αναψυκτικό που εμπεριέχει 6 κουταλάκια ζάχαρη, που σημαίνει αν έχεις πιει 3 μέσα στην ημέρα έχεις καταναλώσει 18 κουταλάκια ζάχαρη, παίρνετε μια απάντηση γιατί τα παιδιά είναι υπερκινητικά. Αυτό είναι το σημαντικό διότι όχι μόνο για την ζάχαρη, αλλά μιλάει για το αλάτι και τα κορεσμένα λιπαρά και με τα κουταλάκια έχεις άμεση οπτική κατανόηση ώστε να έχεις σαφείς πληροφορίες για τους κινδύνους για την υγεία γιατί ακουμπά ένα πολύ σοβαρό θέμα».
«Μιλάει επίσης για τα πρόσθετα στα προϊόντα, έχει την χρωματική κωδικοποίηση, έχει μια σύντομη περιγραφή αν είναι κατάλληλο για βίγκαν, και αν υπάρχουν επιστημονικές αναφορές, σου δίνει δηλαδή πρόσβαση σε μια ευρύτερη πληροφόρηση για το προϊόν εάν την θέλεις. Μπορεί να πεις οκ εγώ θα πάρω τα ζελεδάκια στο παιδί μου και δε με νοιάζει αλλά θα έπρεπε να ξέρεις ότι τα ζελεδάκια είναι το μισό ζάχαρη και το άλλο μισό χρωστικές ουσίες. Αυτό είναι το ζουμί που θέλουμε να καταλάβουν όλα τα παιδιά αλλά και οι γονείς.
«Βέβαια στο nutriscore θεωρείται π.χ. ότι το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο έχει πολλά λιπαρά και πάει μαζί με λάδια όπως το φοινικέλαιο κτλ που έχουν πολλά λιπαρά. Φωνάζουμε ως Ελλάδα να αρθεί αυτού του τύπου η παραπληροφόρηση η λανθασμένη διότι ένα λάθος που μπορεί να έχουν τα φτηνά μπισκότα ή τα πατατάκια είναι να έχουν πολλά λιπαρά. Προσπαθούμε να έχουμε προϊόντα ΠΟΠ που είναι φτιαγμένα με ελληνικό λάδι και που είναι πολύ πιο υγιεινά από τα άλλα μπισκότα που είναι με λιπαρές ουσίες που μπορεί να είναι συνθετικές και βλαβερές εξίσου. Αντίστοιχα υπάρχει χρωματική ένδειξη για τα υγιεινά και τα τελείως ανθυγιεινά, στα τελευταία θα υπάρχει έντονη κόκκινη ένδειξη.
«Προσπαθούμε να ανέβουν στην πλατφόρμα όσα περισσότερα προιόντα μπορούμε, θέλουμε αυτό να ευαισθητοποιήσει τους καταναλωτές να ψάχνουν τις ετικέτες γιατί όταν στο παρελθόν μία τυρόπιτα είχε πέντε στατικά δηλαδή αλεύρι, νερό, μαγιά, αλάτι κτλ. ενώ σήμερα πας στο σούπερ μάρκετ και μια τυρόπιτα έχει από κάτω 25 πράγματα. Πρέπει να είμαστε ψυλιασμενοι για τα πρόσθετα και γενικά τι περιέχουν π.χ. οι τυρόπιτες του εμπορίου, αν έχει λιπαρή ουσία, αν έχει αυγό μέσα που συνήθως δεν έχει κτλ».
Τι προσφέρει το BiteWatch
Το έργο Preventia έχει την τιμή να ανακοινώσει την κυκλοφορία της νέας εφαρμογής BiteWatch, ενός καινοτόμου ψηφιακού εργαλείου που έχει σχεδιαστεί για να υποστηρίζει τους καταναλωτές στη λήψη πιο ενημερωμένων, υγιεινών και ασφαλών διατροφικών επιλογών. Η εφαρμογή είναι πλέον επίσημα διαθέσιμη για λήψη στο Apple App Store και στο Google Play Store.
Με το BiteWatch, οι καταναλωτές μπορούν να σκανάρουν το barcode των προϊόντων στα σούπερ μάρκετ και να έχουν άμεση πρόσβαση σε ξεκάθαρες και επιστημονικά τεκμηριωμένες πληροφορίες σχετικά με τα προϊόντα που επιλέγουν. Η εφαρμογή είναι διαθέσιμη σε όλες τις χώρες της ΕΕ, στις εξής γλώσσες: Αγγλικά, Ιταλικά, Ισπανικά, Γαλλικά και Ολλανδικά. Η εφαρμογή βοηθά τους καταναλωτές να κατανοούν εύκολα τη διατροφική αξία των προϊόντων, παρουσιάζοντας βασικές πληροφορίες όπως:
Υψηλά επίπεδα δυνητικά επιβλαβών συστατικών, όπως ζάχαρη, αλάτι και κορεσμένα λιπαρά, εμφανίζοντας τη ζάχαρη σε κουταλάκια του γλυκού για άμεση οπτική κατανόηση και παρέχοντας σαφείς πληροφορίες για σχετικούς κινδύνους για την υγεία, καθώς και τα ημερήσια όρια πρόσληψης που συστήνει ο ΠΟΥ.
-Παρουσία πρόσθετων, με πληροφορίες για το πόσα περιέχει κάθε προϊόν. Κάθε πρόσθετο παρουσιάζεται με χρωματική κωδικοποίηση και συνοδεύεται από λεπτομερή στοιχεία: το είδος του, σύντομη περιγραφή, αν είναι κατάλληλο για vegans ή vegetarians, καθώς και σχετικές επιστημονικές αναφορές.
-NOVA processing score, που δείχνει τον βαθμό επεξεργασίας των τροφίμων.
-Πληροφορίες για τη συμβατότητα με χορτοφαγική ή vegan διατροφή, υποδεικνύοντας καθαρά ποια συστατικά είναι κατάλληλα για αυτές τις επιλογές.
Οι χρήστες μπορούν να εξατομικεύσουν την εμπειρία τους μέσω των ρυθμίσεων προτιμήσεων, όπου μπορούν να δηλώσουν τη σημασία που δίνουν σε παράγοντες όπως η παρουσία συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών, ο βαθμός επεξεργασίας και οι διατροφικές τους επιλογές (vegan ή vegetarian). Με βάση αυτές τις προτιμήσεις, δημιουργείται ένα matching score από 100, το οποίο εμφανίζεται κάθε φορά που σαρώνεται ένα προϊόν.
